Yn ystod y wers ddiwethaf, gwnaethon ni ymgyfarwyddo gyda nodweddion biom y Tundra. Cawsoch chi nifer o ddatganiadau ac roedd angen eu grwpio ac yna dwyn i'r cof. Dyma nhw:
Mae’r twndra’n cynnwys rhannau gogleddol Alaska, Canada a Rwsia a Greenland i gyd.
Caiff y pridd ei rhewi’n gyfan gwbl heblaw am yr haen uchaf (2-3cm) yn yr haf.
Yn yr haf mae cyfnodau estynedig o heulwen.
Mae ongl yr haul yn isel felly nid yw’r tymheredd yn codi uwchben y rhewbwynt yn aml.
Mae’r gaeafau yn hir, tywyll ac eithafol.
Mae’r dyodiad yn cwympo fel eira ac mae’n ysgafn iawn, gyda llai na 110mm yn gyffredin.
Mae cynnyrch organig yn isel iawn – CCN o 104g/m2/ blwyddyn.
Mae tundra’n golygu Tir heb goed yn iaith y Ffindir.
Rhaid i’r planhigion goddef eithafion oerfel a diffyg dwr.
Dyw dwr ddim ar gael i blanhigion gan caiff ei storio fel ia neu eira.
Mae llai o rywogaethau’n byw yn y tundra o’i gymharu a phob biom arall.
Mae planhigion yn tueddu i dyfu’n araf iawn ac yn fach er mwyn osgoi’r gwynt.
Mae’r mwyafrif o blanhigion yn cwblhau eu cylch bywyd o fewn 50- 60 dydd.
Y planhigion dominyddol yw mwswgl, lichen a glaswellt.
Mae gan y planhigion dail bach i osgoi colledion anwedd-dransbiradaeth a gwreiddiau byr i osgoi’r permaffrost (rhew parhaol).
Mae’r mwyafrif o’r twndra o dan dd?r yn yr haf gan fod y permaffrost yn atal ymdreiddiad a does dim llawer o anweddiad.
Mae’r planhigion effemeral yn creu matiau blodeuol lliwgar sy’n cynnwys pabi’r Arctig ac anemones.
Dydy’r llystyfiant ddim yn dadelfenni’n gyflym yn yr oerfel ac mae mawn (peat) yn ffurfio
Mae diffyg planhigion sy’n gallu cynhyrchu Nitrogen yn effeithio ar y ffrwythlondeb.
Mae ffotosynthesis yn cael ei rhwystro gan y diffyg heulwen a dwr bron trwy’r flwyddyn.
Mae anifeiliaid llysieuol fel y ceirw a’r musk ox (ox-ych) yn gallu goroesi gan fod cynnwys y siwgr yn y mwsgl yn uwch.
Rhaid i anifeiliaid mudo yn y gaeaf i ddod o hyd i lystyfiant sydd heb orchudd o eira.
Y prif ysglyfaethwyr yw’r blaidd, cadn’r Arctig a’r tylluan.
Mae’r twndra’n ecosystem fregus iawn sydd yn adfer yn araf yn dilyn ymyrraeth dynol.
Does dim llawer sbwriel organig a does dim llawer o actifedd bitog yn y pridd gan fod y tywydd mor oer sy’n golygu bod yr haenau uchaf yn asidig.
Mae’r rhew parhaol tua 50cm i lawr yn golygu bod y priddoedd yn ddirlawn (saturated) ac felly dyw ocsideiddio ddim yn digwydd. Y canlyniad yw priddoedd sydd ag edrychiad glas neu lwyd.
Yr enw ar briddoedd y tundra yw priddoedd gley.
Mae’r pridd yn cynnwys darnau mawr, onglog sydd wedi torri trwy weithred rhewi-dadmer.
